Over de hele wereld nemen de cijfers voor huidkanker voortdurend toe. Elke 14 seconden wordt er wereldwijd een huidkanker gediagnosticeerd. Een derde van alle kankers die wereldwijd worden gediagnosticeerd zijn huidkankers en 10% van deze kankers zijn dodelijk. Er bestaan twee soorten huidkanker: carcinomen, die plaatselijk kwaadaardig zijn, en melanomen, die naar de rest van het lichaam kunnen uitzaaien, die het gevaarlijkst zijn. Wat zijn de symptomen, behandelingen en diagnoses voor elke vorm van huidkanker? Welke rol speelt de zon bij de ontwikkeling van een melanoom en hoe kunnen deze worden voorkomen?
Wat is huidkanker?
Huidkanker is een veel voorkomende vorm van kanker die de opperhuid aantast. Het ontstaat in de melanocyten, de cellen die verantwoordelijk zijn voor de productie van melanine, die zich in zeer grote aantallen vermenigvuldigen tot ze een tumor veroorzaken. Deze melanocytaire afwijking is grotendeels te wijten aan de blootstelling aan uva-stralen. Indien vroeg ontdekt, is huidkanker een goedaardige kanker. De verwijdering van het kankerweefsel gebeurt door plaatselijke chirurgie. Als het laat wordt ontdekt, is de prognose slechter, vooral als de kankercellen zijn gemigreerd en zich over het hele lichaam hebben verspreid.
De rol van zonnestraling bij huidkanker.
De inwerking van de zon op de huid is cumulatief. Ook al heeft de zon voordelen, zoals we hebben gezien, er zijn veel risico's: zonnebrand, lichtdermatose, huidveroudering, enz. Er zijn ook schadelijke gevolgen van langdurige blootstelling aan de zon zonder bescherming: DNA-schade. Als deze te talrijk zijn en zich opstapelen, kunnen ze leiden tot huidkanker. De zonnestralen bestaan uit ultraviolet licht (uv). Uvc-stralen zijn het gevaarlijkst, maar ze worden tegengehouden ter hoogte van de ozonlaag. Uvb-stralen tasten de cellen van de opperhuid aan en uva-stralen kunnen de diepste lagen van de lederhuid bereiken en zo verantwoordelijk zijn voor de DNA-schade. Onlangs is een nieuwe vijand voor de huid ontdekt: zichtbare lichtstraling (met zichtbaar hoogenergetisch blauw licht). Deze straling is inderdaad schadelijk omdat zij alle cellulaire bestanddelen aantast: lipiden, proteïnen, DNA. De schade wordt gemeten op de lange termijn, vandaar de absolute noodzaak, wat de volksgezondheid betreft, om zich vanaf de jongste leeftijd en gedurende het hele leven te beschermen.
De verschillende vormen van huidkanker
Er bestaan verschillende vormen van huidkanker, waarvan 2 hoofdvormen:
carcinomen, die plaatselijk kwaadaardig zijn en waarvoor chirurgie meestal voldoende is, behalve in zeer zeldzame gevallen waarin oncologische behandelingen noodzakelijk zijn (90% van de huidkankers),
melanomen, waarbij de cellen zich snel vermenigvuldigen en de neiging vertonen de rest van het lichaam binnen te dringen als het letsel te laat wordt verwijderd: deze zijn het gevaarlijkst.
De verschillende soorten carcinomen
Actinische keratose
Actinische keratose (AK) is een voorstadium van kanker dat wordt veroorzaakt door een te grote blootstelling van de huid aan zonlicht en dat zich ontwikkelt op de blootgestelde delen van de huid. Dit wordt beschouwd als het eerste stadium dat leidt tot de ontwikkeling van huidkankers zoals plaveiselcelcarcinoom.
Wie?
Het komt het meest voor bij mensen die sterk aan de zon zijn blootgesteld, zoals zeelieden, plattelandsbewoners en bergbewoners. In Europa wordt 15% van de mannen en 6% van de vrouwen getroffen.
Hoe?
Actinische keratose komt zelden voor als een enkel letsel, het verspreidt zich wijd en vormt zogenoemde kankervelden. In het begin zijn ze te klein om te zien, waardoor er altijd veel meer onzichtbare dan zichtbare letsels op de huid zijn, en daarna ontwikkelen ze zich tot goed afgetekende ruwe, schilferige plekken die in kleur kunnen variëren van rood tot bruin. (Bron: European Skin Cancer Fondation, European Dermatology Forum)
Behandeling
Chirurgische verwijdering, toepassing van droog ijs of vloeibare stikstof of lokale medicatie.
Plaveiselcelcarcinoom
Het Plaveiselcelcarcinoom (PCC), ook bekend als spinocellulair carcinoom, is de op één na meest voorkomende huidkanker. Het is een zeer agressieve kanker. In de meeste gevallen worden plaveiselcelcarcinomen veroorzaakt door een chronische blootstelling aan zonlicht. Het is een ongecontroleerde groei van abnormale keratinocyten. 40-60% van de plaveiselcelcarcinomen ontstaan uit onbehandelde actinische keratose.
Wie?
Mensen ouder dan 60 jaar en bepaalde bijzonder blootgestelde beroepen (landbouwers, zeelieden, bouwvakkers, enz.). Elk jaar wordt ongeveer 1 op 1800 mensen getroffen door een PCC.
Hoe?
Dit type kanker wordt gekenmerkt door een aanhoudende ruwe rode plaque met onregelmatige randen. Het kan ook de vorm aannemen van een afgeronde open wond met opstaande randen. Ongeveer 2-10% van de plaveiselcelcarcinomen zaait vervolgens uit naar het lymfestelsel en wordt levensbedreigend.
Behandeling
Chirurgische behandeling, chemotherapie die via de huid wordt toegediend en orale of oncologische behandelingen als de kanker is uitgezaaid.
Basaalcelcarcinoom
Het Basaalcelcarcinoom (BCC) is de meest voorkomende maar minst agressieve kanker van de huid - en van alle organen samen. Gewoonlijk veroorzaakt door een combinatie van cumulatieve en intense uv-blootstelling en incidentele blootstelling, ontwikkelen basaalcelcarcinomen zich vanuit de basaalcellen van de huid in de diepste laag van de opperhuid.
Wie?
Elk jaar wordt ongeveer 1 op 1500 mensen getroffen door BCC. Ze treffen vooral mensen boven de 50 jaar en komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Hoe?
Deze kankers verschijnen als knobbeltjes, plaques, wondjes of abnormale huidknobbeltjes met een rode of rozige kleur en zeer plaatselijk: gezicht, hals, handen, enz. Ze kunnen grote esthetische schade veroorzaken als men ze laat groeien, maar ze verspreiden zich normaal niet naar andere organen en zijn slechts zelden levensbedreigend. (Bron: European Skin Cancer Fondation, European Dermatology Forum)
Behandeling
In het geval van oppervlakkige tumoren is chirurgie de voorkeursbehandeling, maar de arts kan ook topische geneesmiddelen gebruiken.
Melanoom
Melanoom is de gevaarlijkste huidkanker. Het vertegenwoordigt 5% van de huidkankers en 1% van de kwaadaardige tumoren.
Het ontwikkelt zich eerder als gevolg van een intense blootstelling aan de zon (zonnebrand) dan als gevolg van een langdurige accumulatie van blootstelling aan de zon, en komt meestal voor bij mensen met een hiervoor genetisch vatbare achtergrond. Deze tumor kan ontstaan op een reeds bestaand of een de novo, nieuw gevormd moedervlekje. De tumor ontstaat in de melanocyten, de cellen die melanine produceren. Het melanoom verspreidt zich relatief vroeg naar andere organen via uitzaaiingen.
Een melanoom verschijnt vaak als een bruine of veelkleurige, asymmetrische, onregelmatige vlek of knobbel die in de loop van de tijd groter wordt en die niet vervelend aanvoelt. Het kan beginnen als een vlakke plek en daarna reliëf krijgen. In zeldzame gevallen kan het niet gepigmenteerd zijn. De gelijkenis met een moedervlek kan de diagnose soms moeilijk maken. U moet dan een dermatoloog raadplegen voor een biopsie. (Bron: European Skin Cancer Foundation).
De plaatsen variëren, afhankelijk van het type melanoom, geslacht en fototype. In het algemeen worden kwaadaardige melanomen bij Kaukasische huidtypes aangetroffen op de onderste ledematen, de romp, het hoofd en minder vaak op de bovenste ledematen. Bij de donkere huidtypes komen ze eerder voor op de voetzolen en de slijmvliezen.
Hoewel er nog andere factoren zijn (chemische, fysische, medicinale, voedings-, virale), blijkt intense en herhaalde blootstelling van bepaalde lichaamsdelen aan de zon een factor te zijn die het ontstaan van melanomen in de hand werkt. Daarom is het belangrijk u tegen de zon te beschermen door de blootstellingsregels na te leven en een goede bescherming te kiezen, vooral voor mensen met fototype 1 en 2 die bijzonder gevoelig zijn voor melanomen: preventie alleen volstaat niet om het ontstaan van deze tumor uit te stellen.
Een vroege diagnose verhoogt de kans op genezing. Later zal een meer uitgebreide behandeling nodig zijn om de verspreiding van kankercellen in het lichaam te voorkomen. Preventie alleen kan de ontwikkeling van deze tumor niet voorkomen. De behandeling van een melanoom varieert naar gelang van het ontwikkelingsstadium: Stadium I- en II-melanomen worden behandeld door chirurgie. Melanomen in stadium III worden behandeld met chirurgie en soms met Braf/Mek-remmers of immunotherapie. Melanomen in stadium IV worden behandeld met chirurgie, Braf/Mek-remmers of immunotherapie.
VRIENDELIJK (EN DESKUNDIG) ADVIES
Zonnebrand en frequente blootstelling: opgelet!
Uw huid onthoudt alles, net als een camerafilm, van jongs af aan. Wat zonnebrand betreft, hebt u dus een " quota " dat u niet mag overschrijden. Algemeen wordt aangenomen dat er 10 tot 15 jaar overmatige blootstelling nodig is om kanker te veroorzaken. Zorg dus goed voor uw zonnekapitaal!
Om te voorkomen dat een melanoom ontstaat, moet u leren uw moedervlekjes goed in de gaten te houden. Pigmentvlekken (en moedervlekjes) worden verdacht geacht wanneer ze asymmetrisch van oppervlak, contour en kleur veranderen. Als u twijfelt, raadpleeg dan een dermatoloog.
De inzet van Eau Thermale Avène voor kankerpreventie
Eau Thermale Avène werkt zij aan zij samen met de European Skin Cancer Foundation rond de sensibilisering omtrent, vorming over en de preventie van huidkanker. En dankzij haar unieke knowhow op het gebied van fotobescherming werkt Eau Thermale Avène al 30 jaar aan de ontwikkeling van hoogwaardige zonneproducten die een optimale bescherming garanderen.
